Borne Sulinowo – dawne rosyjskie miasto pełne wojennej historii

Borne Sulinowo znajduje się w Polsce w województwie zachodniopomorskim. Jest miastem tajemniczym i pełnym wojennej historii. Warto poznać jego dzieje, tak samo, jak sąsiedniego Kłomina – opuszczonego miasta widmo. W tym wpisie dowiesz się i poznasz:

• Gdzie znajduje się Borne Sulinowo?
• Zabytki i atrakcje Bornego Sulinowa i okolicy – Jezioro Pile, czołg, Dom Oficera, bunkry, punkt widokowy, Wrzosowiska Kłomińskie,
• Ścieżka turystyczno-spacerowa,
• Zwiedzanie Muzeum Militarnej Historii Bornego Sulinowa.

Gdzie leży Borne Sulinowo?

Miasto Borne Sulinowo leży między Wałczem, Czaplinkiem i Szczecinkiem niedaleko Drawskiego Parku Krajobrazowego. Znajduje się w malowniczym miejscu nad Jeziorem Pile. Jest tam wiele bezpłatnych parkingów, na których można zostawić samochód. Współrzędne miasta: 53.5760, 16.5340.

Historia militarnego miasta

Przed XV wiekiem tereny zamieszkiwał lud Pomorzan. Później ze względu na kłopotliwe położenie Borne Sulinowo było miejscem potyczek wojennych. Nie sprzyjało to rozwojowi gospodarki oraz ruchowi turystycznemu. Przed II wojną światową od 1933 do 1939 roku III Rzesza wykupiła te tereny i postanowiła zrobić bazę wojskową oraz poligon. W 1936 powstało militarne miasteczko dla Wermahtu, otwarte później przez Adolfa Hitlera. Po rozpoczęciu II wojny utworzono obóz jeniecki, a następnie w 1940 w obóz oficerski.

W 1945 roku wojska niemieckie wyniosły się z Bornego Sulinowa, a tereny przejęła Armia Czerwona. Militarne przeznaczenia miasta zostało utrzymane. W teorii tereny były włączone do Polski, jednak w praktyce znajdowały się poza terytorium, jako tereny leśne. Niedaleko w Brzeźnicy położony był magazyn radzieckiej broni nuklearnej. Ostatecznie w 1992 roku Rosjanie opuścili miasteczko, a rok później Borne Sulinowo trafiło w ręce polskiej władzy cywilnej. Potem rozpoczął się proces zasiedlania.

Ścieżka turystyczno-spacerowa

Borne Sulinowo to specyficzne miasteczko do zwiedzania. Turyści przyjeżdżają tam głównie, aby poznać militarną historię oraz wojenne zabytki. Tych miejsc jest trochę do zobaczenia, a my wybraliśmy te najciekawsze. Na terenie miasta jest wyznaczona ścieżka turystyczno-spacerowa. Ustawiono na niej ponad 20 tablic, dzięki którym mogliśmy poznać najważniejsze informacje i zobaczyć archiwalne zdjęcia. Poniżej lista ciekawych punktów na ścieżce.

1. Urząd Miejski – dawna siedziba dowództwa i garnizonu,
2. Skwer przed Ratuszem – plac apelowy,
3. Dawna kantyna oficerska – miejsce spożywania posiłków,
4. Dawny szpital wojskowy,
5. Brama wjazdowa od strony Łubowa – wartownia, biuro przepustek,
6. Rampa kolejowa – wyładunek towarów i żołnierzy,
7. Magazyn przy Towarowej,
8. Dawna siedziba wojskowej straży pożarnej,
9. Lotnisko sportowe,
10. Bloki mieszkalne „Leningrad”,
11. Skwer przy Konopnickiej – plac do zbiórki, apeli i musztry wojskowej,
12. Brama wjazdowa od strony Szczecinka – wartownia, biuro przepustek,
13. Dom Żołnierza – klub żołnierski,
14. Budynek kulturalny przy zespole szkół – stołówka żołnierska i izba pamięci,
15. Hala sportowa – stajnie i warsztaty,
16. Kościół świętego Brata Alberta – dawna stołówka i kino,
17. Areszt wojskowy,
18. Dom Oficera – funkcja reprezentacyjna,
19. Ruiny willi generała Heinza Guderiana – reprezentacyjna willa,
20. Willa generała Dubynina – hotel dla wyższych oficerów,
21. Półwysep „Głowa Orła” nad jeziorem Pile.

Borne Sulinowo i okolice – atrakcje turystyczne na mapie

Poniżej pokażemy Ci kilka atrakcji turystycznych, które poznaliśmy w Bornem Sulinowie. Najciekawiej wygląda muzeum historii militarnej oraz czołg i Dom Oficera. Wszystkie ciekawe punkty zaznaczyliśmy na mapie.

Cmentarz wojskowy ofiar II wojny światowej i radziecki cmentarz

Dojechaliśmy do Bornego Sulinowa od strony Szczecinka. Już po drodze mieliśmy do zobaczenia dwa miejsca: pierwszym był cmentarz wojskowy ofiar II wojny światowej, schowany głęboko w lesie, a drugim radziecki cmentarz, tuż przy drodze. Pierwszy cmentarz jest otwarty dla zwiedzających, natomiast ten rosyjski zamknięty, że nawet klamki nie ma. Na tym drugim znajdują się groby dzieci, najczęściej zaznaczone przez maskotki.

• Współrzędne geograficzne cmentarza wojskowego ofiar II wojny światowej: 53.5804, 16.5660.
• Współrzędne geograficzne radzieckiego cmentarza: 53.5765, 16.5670.

Dom Oficera w Bornem Sulinowie

Dom Oficera dawniej był symbolem miasta, a teraz pozostała z niego tylko ruina, która niedawno znalazła nowego właściciela. W 2010 roku strawił go pożar – głównie salę koncertową. Reszta została zniszczona przez zbieraczy złomu. Mieściło się tam kasyno, a w sali koncertowej mogło przebywać w jednym momencie 1000 osób. Później była tam sala taneczna, biblioteka czy restauracja. Po opuszczeniu wojsk rosyjskich prywatny właściciel chciał zrobić tam hotel, ale nie zdążył przed pożarem.

• Współrzędne geograficzne Domu Oficera przy ulicy Chabrowej: 53.5858, 16.5485.

Muzeum Militarnej Historii Bornego Sulinowa i poligon wojskowy

Od 2014 roku poza centrum miasta znajduje się Muzeum Militarnej Historii Bornego Sulinowa. Podczas zwiedzania można tam zobaczyć unikatową kolekcję militariów. Co ciekawe, te pojazdy są sprawne i gotowe do wyjazdu. W muzeum są np. ciężarówka wojskowa URAL 375D, wojskowy pojazd dostawczy UAZ 452, samochód transportowy OT-90, haubica samobieżna 2S1 GOŹDZIK, wóz bojowy BWP-1, pojazd gąsienicowy PTS-M, czołg T-34, pick-up Chevrolet Silverado 6.6 v8, samochód terenowy GAZ 69. Wejście do muzeum jest płatne, a za darmo możesz obejrzeć czołg, który znajduje się przy Izbie Muzealnej na Alejach Niepodległości.

• Współrzędne geograficzne muzeum przy ulicy Towarowej: 53.5774, 16.5299.
• Współrzędne geograficzne czołgu T-34: 53.5813, 16.5460.

Międzynarodowy Zlot Pojazdów Militarnych

Wszyscy miłośnicy militarnej motoryzacji spotykają się co roku na Międzynarodowym Zlocie Pojazdów Militarnych. Obecnie nie ma żadnego komunikatu, czy w 2021 roku się odbędzie przez koronawirusa. Podczas zlotu odbywają się koncerty, jest pokaz wojennych pojazdów, pokazy średniowiecznych wojów, parada pojazdów militarnych czy różne inscenizacje. Widać, że jest to duża impreza kulturalna.

Rosyjski posterunek kontrolny i bunkry

Wyjechaliśmy z Bornego Sulinowa w kierunku Kłomina. Tuż obok Aeroklubu znajdowały się ruiny rosyjskiego posterunku kontrolnego. Jechaliśmy prosto do bunkru, ukrytego w lesie blisko drogi głównej. Położony jest nad rzeką Piławą tuż przy parkingu. Bunkry niedaleko Bornego Sulinowa są częścią Wału Pomorskiego (system umocnień Niemiec na wschodniej granicy).

• Współrzędne geograficznego radzieckiego posterunku kontrolnego: 53.5758, 16.5329.
• Współrzędne geograficzne bunkru: 53.5310, 16.4887.

Wrzosowiska Kłomińskie – rezerwat przyrody Diabelskie Pustacie

Wrzosowiska to atrakcja turystyczna, którą warto odwiedzić, gdy kwitną wrzosy, ponieważ są to największe wrzosowiska w Polsce oraz jedne z największych w Europie. Rezerwat przyrody Diabelskie Pustacie został utworzony w 2008 roku. Parking znajduje się pod samym rezerwatem. Próbowaliśmy tam dojechać, jednak było sporo błota, a nie mieliśmy tyle czasu, żeby iść tam aż od drogi głównej. Będziemy musieli tam przyjechać, gdy będzie sezon na wrzosy.

• Współrzędne geograficzne Wrzosowisk Kłomińskich: 53.5214, 16.5679.

Punkt widokowy Zalew Nadarzyce – wieża obserwacyjna

Jedną z atrakcji okolic Bornego Sulinowa jest punkt widokowy Zalew Nadarzyce, który znajduje się kilka kilometrów poza miastem. Dopiero po drodze dowiedzieliśmy się, że takie miejsce istnieje, ponieważ jadąc do Kłomina zobaczyliśmy znak. Droga prowadziła w prawo do lasu. Parking znajduje się 350 metrów dalej po prawej stronie. Sam punkt widokowy to drewniana wieża obserwacyjna, wiata i ławki. Są tam piękne widoki i wielka cisza.

• Współrzędne geograficzne parkingu przy punkcie widokowym: 53.5066, 16.4971.

Miasto widmo Kłomino

Niedaleko znajduje się opuszczone miasto widmo Kłomino. O nim pisaliśmy więcej w osobnym wpisie.