Zamki w Polsce, które warto zobaczyć – 10 najpiękniejszych i 10 mniej znanych
Najpiękniejsze zamki w Polsce to temat bardzo subiektywny. My podczas swoich podróży odwiedziliśmy już kilkadziesiąt z nich. Były to okazałe budowle, które można zwiedzać i były także takie, z których pozostała tylko ruina. Postanowiliśmy stworzyć taki podsumowujący wpis odnośnie zamków w Polsce, które warto zobaczyć. W każdym z nich byliśmy, ale nie będziemy robić tutaj TOP 10. Po prostu będzie to tylko lista, a każdą budowlę opisaliśmy osobno na blogu w pozostałych artykułach.
Zamki w Polsce – mapa tych najpopularniejszych i tych mniej znanych
Na początku jest według nas 10 najpiękniejszych zamków w Polsce. Kolejne 10 to zamki, które są mniej znane, ale także warte zobaczenia. Mogę tylko powiedzieć, że według mnie najładniejszy i najciekawszy jest Zamek w Malborku. Zaznaczyliśmy je także na mapie.
Zamek Krzyżacki w Malborku – według mnie najpiękniejszy Zamek w Polsce
Zamek Krzyżacki w Malborku to jeden z najpotężniejszych przykładów gotyku w architekturze na całym świecie. Według niektórych źródeł to największy zamek w Polsce. Wznoszono go od końca XIII do połowy XV wieku i choć kojarzy się dziś głównie z Krzyżakami, to na przestrzeni stuleci pełnił różne funkcje. W średniowieczu był siedzibą wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego. U schyłku wieku stał się siedzibą królów Polski, którą pozostawał aż do późnego oświecenia.
Zamek w Malborku jest jednym z największych średniowiecznych zamków, które zbudowano z cegły. Zwiedzający mogą zobaczyć mnóstwo pomieszczeń we wszystkich trzech częściach kompleksu, a także liczne eksponaty dotyczące historii zamku oraz wystawy tymczasowe. Budowla została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Malborku
Zamek Czocha na Dolnym Śląsku
Nad Jeziorem Leśniańskim, w polskiej części Łużyc Górnych, znajduje się Zamek Czocha. Powstał w pierwszej połowie XIII wieku i miał wówczas pełnić rolę warowni na granicy śląsko-łużyckiej. Dziś ten piękny zamek nazywany jest polskim Hogwartem, a na jego terenie odbywają się warsztaty magiczne dla szkół. Jego uroda i malownicze położenie nie są jednak jego największymi zaletami. Budowla skrywa do dziś mnóstwo tajemnic, sięgając odległych epok, dlatego Zamek Czocha nie przestaje zaskakiwać historyków i badaczy, którzy nadal go eksplorują.
Ostatnim właścicielem kompleksu był Ernsta Gütschow, który kupił go w 1909 roku i zarządził przebudowę. Podczas niej zniszczono wiele najstarszych części zamku, a w miejscu starej fosy postawiono zwierzyniec. Trwają spekulacje na temat tego, czy podczas II wojny światowej na zamku działali niemieccy szyfranci. Można się spodziewać, że to nie jedyna tajemnica, jaką skrywa przed nami jeden z najpiękniejszych zamków w Polsce.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Czocha
Zamek Książ – jeden z największych zamków w Polsce
Po zamkach w Malborku i na Wawelu, Książ w Wałbrzychu jest trzecim co do wielkości zamkiem w Polsce. Jego mury skrywają wiele legend, tajemnic i historii rodzinnych Hochbergów, którzy byli właścicielami kompleksu od XVII wieku. To właśnie Daisy Hochberg von Pless miała stać się najpopularniejszą lokatorką Książa, którą do dziś wspominają mieszkańcy Wałbrzycha.
Sznura pereł o długości siedmiu metrów oraz innych skarbów należących do pięknej Daisy do dziś szukają badacze, oraz amatorzy historii i poszukiwacze przygód. Poszukiwana jest również księżna Daisy, ponieważ nigdy nie odkryto miejsca jej pochówku, po tym jak groby Hochbergów przenoszono, by nie zniszczyła ich Armia Czerwona w 1945 roku. Od roku 1941 zamek był przygotowywany do stania się kwaterą Adolfa Hitlera. Do dziś na zamku można zobaczyć jego skromny pokój, naprzeciwko którego znajduje się szyb z windą, mającą uratować nazistowskiego przywódcę podczas nagłej ewakuacji. Imponujący zamek oferuje wiele niespodzianek zarówno dorosłym, jak i dzieciom.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Książ
Zamek Grodziec
W województwie dolnośląskim, na Szlaku Zamków Piastowskich, znajduje się późnogotycki zamek Grodziec, który został wybudowany na stromym wzgórzu. Pierwsze przekazy dotyczące zamku pochodzą z XII wieku, jednak dopiero trzysta lat później mistrzowie murarscy z Wrocławia i Legnicy nadali mu obecny kształt. Zniszczona podczas wojen budowla została zrekonstruowana i odrestaurowana przez Jana Henryka VI von Hochberg z Książa, który został właścicielem zamku Grodziec w 1800 roku.
Już w pierwszej połowie XIX wieku zamek stanowił popularną atrakcję turystyczną, która ściągała setki miłośników historii średniowiecznej. Niecałe sto lat później na terenie zamku powstał hotel oraz Muzeum Sztuki Gotyckiej, jednak po II wojnie światowej znów wymagał remontu. W dzisiejszych czasach w miejscu tym odbywa się mnóstwo cyklicznych imprez o charakterze międzynarodowym, a wnętrza zamku często wykorzystywane są jako scenografie do różnorodnych filmów historycznych.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Grodziec
Zamek Ogrodzieniec – najpiękniejsze ruiny
Spośród wszystkich zamków, Ogrodzieniec uchodzi za najpiękniej położony zamek w Polsce oraz na najwspanialszą budowlę tego typu w województwie śląskim. Wybudowano go w czasach Kazimierza Wielkiego na najwyższym wzniesieniu Jury Krakowsko-Częstochowskiej, a więc w otoczeniu dolin, skał wapiennych, grot i jaskiń, które tworzą jednej z najbardziej malowniczych terenów w naszym kraju.
W XVII wieku zamek został dwukrotnie niemal doszczętnie zniszczony podczas potopu szwedzkiego, a dziś ma status tak zwanej trwałej ruin. Jego oblicze wpasowuje się w otoczenie, a wielbiciele rycerstwa i historii spotykają się tutaj regularnie, żeby zrekonstruować przebieg słynnych bitew. W każdy wakacyjny piątek na zamku odbywa się również Noc z Duchami, a trzeba przyznać, że scenografia sprzyja mocnym wrażeniom. Obok niego przebiegają dwa główne szlaki Jury Krakowsko-Częstochowskiej, czyli Szlak Orlich Gniazd oraz Szlak Warowni Jurajskich. W tym zamku kręcono także ujęcia do serialu Wiedźmin.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Ogrodzieniec
Zamek (Pałac) w Mosznej – kolejny z najpiękniejszych
Zamek w Mosznej znajduje się na liście najpiękniejszych zamków w Polsce, chociaż tak naprawdę jest pałacem. Na zewnątrz do złudzenia przypomina najpiękniejsze budowle z baśni oraz bajek Walta Disneya. Budowę zamku ukończono w XVIII wieku, a projekty zawierały elementy baroku, neogotyku i neorenesansu. Zamek składa się z 99 wież, a ilość pomieszczeń odpowiada ilości dni w roku. Cały kompleks otoczony jest ogromnym parkiem, w którym rosną dęby i lipy liczące po kilkaset lat.
Od drugiej połowy XIX wieku do zakończenia II wojny światowej zamek należał do rodu Tiele-Wincklerów, który zasłynął jako znamienity ród szlachecki z posiadłościami w Katowicach i Bytomiu. Na terenie zamku znajduje się piękna oranżeria, a cały kompleks jest regularnie odwiedzany przez mnóstwo par w celu wykonania sesji ślubnych. Zamek bywał również scenografią do teledysków i filmów, a jego popularność na mapie polskich atrakcji nie maleje.
Więcej o zwiedzaniu Zamku (Pałacu) w Mosznej
Zamek w Chęcinach
Na żółtym szlaku turystycznym im. Juliusza Brauna znajduje się Zamek w Chęcinach, który wybudowano na przełomie XIII i XIV wieku. Na samym początku budowla wzniesiona na skalistym wzgórzu była zamkiem książęcym należącym do biskupa krakowskiego. Później do Władysława Łokietka, jednak w XIV wieku stał się siedzibą powiatu sądowego.
W średniowieczu Zamek w Chęcinach był ważnym punktem na mapie życia politycznego i rycerstwa w Polsce. To w nim ukryto w XIV wieku skarbiec archidiecezji gnieźnieńskiej, kiedy obawiano się, że może on trafić w ręce Krzyżaków. Lokatorami zamku bywały rodziny królewskie, jednak z czasem jego wartość zaczęła spadać. Po trzecim rozbiorze Polski, kiedy kraj zniknął z map Europy. Zamek zaczął popadać w ruinę, którą pozostał do dziś, świadcząc o dawnej wielkości i emanując swoją niezwykłą historią.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Chęcinach
Zamek Królewski na Wawelu
Zamek Królewski na Wawelu jest wizytówką Krakowa i całej Polski, a jego znaczenie historyczne oraz kulturalne dla naszego kraju jest nie do przecenienia. Przez stulecia był siedzibą polskich władców. Od roku 1930 stanowi najważniejsze muzeum polskie, w którym znajdują się stałe kolekcje sztuki i militariów.
Jak wszystkie najpiękniejsze zamki w Polsce, ten również na przestrzeni dziejów wielokrotnie ucierpiał wskutek pożarów, konfliktów i najazdów obcych wojsk. Wielokrotnie był remontowany i przebudowywany, a dziś stanowi miejsce, które jest odwiedzane przez ponad milion turystów z całego świata rocznie. Na zamku odbywają się wystawy tymczasowe, a także mnóstwo imprez w skali roku. Ze wzgórza wawelskiego można podziwiać widok na Kraków i płynącą poniżej Wisłę.
Więcej o atrakcjach w Krakowie
Pałac Krzyżtopór, który uważany jest także za zamek
Krzyżtopór to dziś ruiny pałacu o statusie pomnika historii, który powstał w pierwszej połowie XVII wieku. Zanim we Francji wybudowano Wersal, Krzyżtopór był największym pałacem na Starym Kontynencie. Jego niesamowity kształt przypomina z lotu ptaka planszę gry komputerowej w formie gwiazdy. Ruiny dostępne dla zwiedzających dzisiaj są już mocno zniszczone. Ze względu na brak pierwotnych planów zamku, nie jesteśmy w stanie dowiedzieć się, jak wyglądał w latach swojej świetności.
Jego pozostałości każą nam się jednak domyślać, że Krzyżtopór stanowił ozdobę województwa świętokrzyskiego. Jego pierwotną nazwą były „Krzysztofory”, które miały nawiązywać do imienia Krzysztofa Ossolińskiego, wojewody, który był fundatorem zamku. Nazwa zmieniła się, kiedy zauważono, że można połączyć krzyż, jako symbol wiary, oraz topór, znajdujący się w herbie Ossolińskich.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Krzyżtopór
Zamek Chojnik
Niedaleko Jeleniej Góry-Sobieszowa, na szczycie Chojnik w Karkonoszach wznosi się Zamek Chojnik, którego nazwa nawiązuje do choinek porastających wzgórze. Murowana wersja budowli postała w tym miejscu w drugiej połowie XIV wieku, a w kolejnym stuleciu dobudowano północne skrzydło. Wiek XVI wypełniły obawy przed najazdem tureckim, dlatego też zamek otoczono murem ze strzelnicami. XVII wiek nie był szczęśliwy dla budowli – w zamek trafił piorun, co doprowadziło do pożaru i poważnego uszkodzenia wieży.
Od tego momentu zamek zaczął popadać w ruinę, którą pozostał do dziś, zyskując status trwałej ruiny. Jego historia jednak nadal rozbudza wyobraźnię zwiedzających, a legenda o księżniczce Kunegundzie przetrwała do dziś. Miała ona wybrać na męża tego rycerza, który przejedzie na koniu dookoła murów zamku, co było trudne ze względu na stromiznę. Próby pochłonęły wiele ofiar, aż w końcu sama Kunegunda skoczyła w przepaść, kiedy nie udało jej się wyjść za rycerza, któremu się to udało i który jej się spodobał.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Chojnik
Teraz kilka słów o 10 zamkach, które nie należą do najpopularniejszych, ale warto je zobaczyć podczas podróży po Polsce.
Zamek w Czchowie
Na przełomie XII i XIV wieku w Czchowie nad Dunajcem powstał zamek, którego położenie było nieprzypadkowe. Właśnie w tym miejscu przebiegał szlak handlowy, który trzeba było wówczas kontrolować. Dodatkowo na zamku znajdowała się komora celna, czyli administracja pobierająca cło, dla towarów z Węgier. Dziś możemy obejrzeć zrekonstruowaną budowlę i teraz trudno wyobrazić sobie, że jeszcze przed pierwszym rozbiorem Polski znajdowało się tutaj więzienie. Opuszczony przez mieszkańców w XVII wieku zamek zdawał się stopniowo wygasać i ulegać zapomnieniu, czego nie mogło zmienić nawet uczynienie z niego zakładu karnego w wieku kolejnym.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Czchowie
Zamek w Dębnie
Pod koniec średniowiecza kasztelan krakowski, Jakub z Dębna, sfinansował budowę zamku w Dębnie. Nowe nurty artystyczne i prądy w sztuce spowodowały, że budowla została poddana renowacji w stylu epoki odrodzenia w wieku XVI, kiedy należał do Franciszka Wesseliniego. Węgier był sekretarzem Stefana Batorego i otrzymał zamek, który w następnych latach miał należeć do kolejnych właścicieli. Na szczęście żadne prace i remonty na terenie zamku nie zmieniły jego pierwotnego stylu i charakteru, dlatego dziś możemy w Dębnie podziwiać prawdziwą perłę architektury późnogotyckiej, w której gdzieniegdzie odnajdziemy niewielkie ślady po motywach modnych w renesansie i baroku.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Dębnie
Zamek w Bolkowie
O Zamku w Bolkowie po raz pierwszy wspomniano w 1277 roku. Budowla została wzniesiona na polecenie Bolesława II Rogatki, a jego potomkowie stopniowo wprowadzali zmiany i ulepszenia, które wpłynęły nie tylko na wygląd, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo zamku. Przez ponad sto lat zamek pełnił funkcję skarbca, który został później przeniesiony do Pragi, natomiast pod koniec XIX wieku część murów rozebrano, aby z pozyskanego materiału wybudować drogi.
Naukowcy przypuszczają, że podczas II wojny światowej na terenie zamku znajdowało się centrum, które koordynowało pracę pobliskich fabryk. Dwadzieścia lat temu o zamku było głośno. Okazało się, że istnieje w nim pomieszczenie, którego wcześniej nie odkryto. Przeprowadzono również badania georadarowe, których celem było odnalezienie zaginionej Bursztynowej Komnaty z pałacu Charlottenburg, która do dnia dzisiejszego stanowi symbol zaginionego skarbu.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Bolkowie
Zamek Tropsztyn
Zamek Tropsztyn w miejscowości Wytrzyszczka to współczesna rekonstrukcja budowli, która została wzniesiona w czternastym wieku. Malownicze położenie na stromym półwyspie, który z trzech stron graniczy z Dunajcem, było dodatkowym atutem budowli. Przez trzysta lat zamek należał do rodu Ośmioróg-Gierałtów, zapoczątkowanego przez rycerza Chebdy z Tropsztyna oraz Zochnę Gierałtównę pod koniec XIV wieku.
W 1574 roku zamek został zrujnowany, a trzydzieści lat później nazywano go już tylko ruiną. Dopiero wiek XX przyniósł zmiany na terenie Tropsztyna. Odbudowano część elementów, zbudowano zewnętrzne mury, a następnie udostępniono budowlę zwiedzającym. Dziś można go zwiedzać w okresie wakacyjnym.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Tropsztyn
Zamek w Gniewie
Pracę nad budową Zamku w Gniewie rozpoczęły się z inicjatywy Zakonu Krzyżackiego pod koniec XIII wieku i zakończyły po czterdziestu latach. Na lewym brzegu Wisły był to jeden z najpotężniejszych i najbardziej efektownych zamków należących do Krzyżaków. Dopiero w XV wieku, na mocy traktatu pomiędzy Polakami a Krzyżakami, stał się własnością tych pierwszych i został siedzibą polskich starostów. Przebywali tutaj Zygmunt III Waza i Jan Sobieski, jednak po pierwszym rozbiorze Polski zamek przejęły Prusy.
Do 1920 roku, kiedy Zamek w Gniewie znów przypadł Polakom, pełnił wiele różnych funkcji, na przykład urządzono w nim spichlerz. W okupowanej podczas II wojny światowej Polsce zamek stanowił więzienie dla Polaków. Dziś zamek jest dostępny dla turystów, którzy mogą zwiedzać stałe wystawy, a także gościć na licznych turniejach rycerskich, które są tutaj organizowane.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Gniewie
Zamek w Kwidzynie
Zamek w Kwidzynie powstał w XIV wieku na zlecenie pruskiego plemienia Pomezanów.Bbył wzorowany na budowlach charakterystycznych dla Zakonu Krzyżackiego. Wybudowano go na planie kwadratu i połączono z katedrą, a po 1772 roku budynek został siedzibą sądu. Aby przystosować zamek do nowej funkcji, należało przeprowadzić sporo zmian w jego wnętrzach i zewnętrznej budowie. Oglądany dziś kompleks jest wynikiem ponownych rekonstrukcji z XIX wieku.
Kilka lat po dojściu Adolfa Hitlera do władzy, zamek w Kwidzynie został zaadaptowany do szkolenia Hitlerjugend i pełnił taką funkcję aż do końca wojny. Dziś zamek należy do Ministerstwa Kultury i Sztuki, a na jego terenie znajduje się muzeum. Jego największą wizytówką jest gdanisko, czyli wieża sanitarno-obronna, będąca największą wieżą tego typu na dawnych terytoriach krzyżackich.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Kwidzynie
Zamek w Wiśniczu
Zamek w Wiśniczu wzniesiono w XIV wieku na zlecenie szlachcica, Jana Kmity. W epoce wczesnego baroku był to jeden z najwspanialszych zamków obronnych w Polsce. Jednak podczas potopu szwedzkiego zabrakło dowódcy wojsk polskich i zamek musiał poddać się bez walki. Porażka ta zaowocowała splądrowaniem i ogromnym spustoszeniem budowli.
Należący wówczas do Lubomirskich zamek zaczęto odbudowywać, ale prace nigdy nie zostały ukończone. Kolejne zmiany właścicieli oraz pożar doprowadziły do całkowitego opuszczenia zamku, którego kolejny remont został przerwany przez wybuch II wojny światowej. Zamek w Wiśniczu kojarzy się przede wszystkim z polską kuchnią. To właśnie tutaj spisano listę potraw kuchmistrza księcia Lubomirskiego, które stworzyły książką kucharską. „Compendium ferculorum” zwiększyło popularność ziemniaków, które były wówczas nowością w naszym kraju.
Zamek Kamieniec
Zamek Kamieniec w województwie podkarpackim to dziś ruiny, które trudno wyobrazić sobie w czasach świetności, kiedy gościem był tutaj sam Władysław Jagiełło. Budowlę wzniesiono w średniowieczu i rozbudowywano w epoce odrodzenia, dodając elementy typowe dla renesansowej architektury. Na przestrzeni stuleci zamek zmieniał właścicieli oraz swój kształt, ponieważ jak wiele zamków w Polsce ulegał zniszczeniom wskutek najazdów i potopu szwedzkiego.
Dziś wiadomo, że zamek już w pierwotnych zamierzeniach miał nieregularny kształt, co wynikało z nierówności terenu, na którym go wznoszono. Na terenie kompleksu, poza ruinami, można również zobaczyć to, co zostało po kaplicy i budynkach mieszkalnych. Z zamkiem wiąże się legenda o karlicy Kasi, która była ulubienicą królowej Bony. W tamtej epoce modne było posiadanie na dworze grupy karłów i tworzenie dla nich miniaturowych przestrzeni. Karlica Kasia tak bardzo tęskniła za Kamieńcem, że zmarła z tęsknoty i do dziś straszy na zamku.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Kamieniec
Zamek w Otmuchowie
Zamek w Otmuchowie powstał w średniowieczu, mieszając stylistykę późnego gotyku i renesansu. W okresie odrodzenia stanowił rezydencję biskupa Andrzeja Jerina. Następnie niemiecki arystokrata, Ludwik Franciszek Neuburg, dokonał szeregu zmian i rozbudował kompleks. Jak większość warowni ze średniowiecznej Europy, Zamek w Otmuchowie wznosi się na wzgórzu, aby można było z niego objąć wzrokiem jak największe tereny.
Otaczały go nie tylko mury obronne, ale również fosa, a w jego wnętrzu znajdowały się specjalne pomieszczenia dla więźniów. Do 1810 roku Zamek w Otmuchowie stanowił rezydencją biskupów wrocławskich. Do dziś zachowało się tylko skrzydło północno-wschodnie, które jest wielką atrakcją dla turystów odwiedzających okolicę Otmuchowa.
Więcej o zwiedzaniu Zamku w Otmuchowie
Zamek Księcia Henryka
Na najwyższym szczycie Wzgórz Łomnickich w 1806 roku powstał zamek myśliwski, zwany Zamkiem Księcia Henryka. Założeniem było stworzenie budowli zgodnej z duchem czasów, a więc od początku była to ruina w stylu romantycznym, której nieregularny i nieco niedbały kształt był wynikiem wnikliwych projektów. Budowla należała do istniejącego kiedyś parku krajobrazowego, a oryginalnymi elementami, które przetrwał do dzisiaj są wieża oraz część ścian.
Do 1945 roku zamek znajdował się w rękach rodziny von Reuss, natomiast dzisiaj ma prywatnego właściciela i można go zwiedzać od maja do października. Mimo że zamek składa się tylko z wieży i jednej sali, warto go odwiedzić. Jego największą wartością jest charakter wieży widokowej, z której można podziwiać okolicę.
Więcej o zwiedzaniu Zamku Księcia Henryka
Jakie zamki w Polsce jeszcze odwiedziliśmy?
Podczas naszych wycieczek po Polsce odwiedziliśmy jeszcze kilkanaście innych zamków. Poniżej lista tych, które opisaliśmy jeszcze na blogu.
- Zamek Sobień,
- Zamek Łapalice – niedokończona budowla,
- Zamek Biskupów Wrocławskich,
- Zamek w Melsztynie,
- Zamek w Rawie,
- Zamek w Inowłodzu,
- Zamek w Bolesławcu,
- Zamek Tenczyn w Rudnie,
Jak patrzy się na takie zdjęcia, to człowiek natychmiast chce się pakować i wyruszać w podróż 🙂 Pozdrawiamy!